Wpłyń na zdrowie swojego dziecka: zachęcanie do aktywności fizycznej (cz. 2/2)

W poprzedniej części artykułu zastanawialiśmy się nad tym, dlaczego zdrowie dzieci jest ważne i jak możemy na nie wpłynąć. Wiemy, że rodzina w wielkim stopniu jest odpowiedzialna za kształtowanie postaw prozdrowotnych. Szczególnie w pierwszych latach życia, rodzice powinni zaszczepiać w dziecku potrzebę ruchu. Jak to robić? Nic trudnego! Wystarczy ruszać się samemu i wspierać swoje dziecko.|
 

Co sprzyja kształtowaniu zachowań prozdrowotnych dzieci?

Przegląd literatury i badań wskazuje, że aby budować i wzmacniać nawyki ruchowe u dzieci należy:

1. pokazywać dobre wzorce,
2. ruszać się razem z dziećmi,
3. wspierać ich w aktywności,
4. chwalić,
5. zapewniać możliwość ruchu (np. w późiejszym etapie życia finansowanie zajęć sportowych),

Dawaj dobry przykład

Zauważyłeś, jak szybko Twoje dziecko nauczyło się wystawiać język w odpowiedzi na takie same zaczepki dorosłych? Albo jak obserwując mamę karmiącą młodsze rodzeństwo, zaczęło przykładać lakom do buzi plastikową butelkę z białym płynem? To tylko namiastki tego, że dzieci uczą się przez naśladowanie. Każdy z nas wynosi pewne wzorce postępowania z domu rodzinnego. W pierwszych latach życia, kiedy to nie należymy do większej społeczności (np. żłobek, przedszkole), powtarzamy zachowania członków swojej rodziny. Naśladujemy zachowania często bez zastanowienia, czy mają one głębszy sens. Warto wykorzystać ten mechanizm do wpajania prozdrowotnych nawyków swoim dzieciom.

Jak dać dobry przykład? Najepiej po prostu ruszać się samemu, czyli wychodzić na spacery, uczestniczyć w zorganizowanych zajeciach, pływać itp. Po pewnym czasie dla dzieci stanie się czymś standardowym, że mama lub tata idą pobiegać, na jogę, basen czy po prostu się przejść. Pokaż swoim dzieciom, że to coś naturalnego. Zorganizuj dzień tak, aby zawsze znalazł się w harmonogramie czas na aktywność fizyczną. Jak to zrobić? Wiemy już z poprzednich artykułów, że człowiek jest uwarunkowany sytuacyjnie. O ile dziecko do pewnego wieku jest zależne od nas, to my sami działamy pod wływemm pewnych sytuacji i  bodźców. Zatem, jeżeli masz problem z regularną aktywnością fizyczną – ułatw sobie zadanie. Ogranicz rozpraszacze i demotywatory. Zastosuj proste mechanizmy:

• zapisz się na regularne zajecia np. 2-3x/tydz., wpisz je w swój kalendarz, ustaw przypomnienie (jeżeli potrzebujesz);
• zapłać za zajęcia z góry, najlepiej za cały semestr, wtedy jest mniejsze prawdopodobieństwo, że je opuścisz (nikt nie lubi wyrzucać pieniędzy w błoto);
• nawiąż kontakt ze społecznością uczestniczącą w grupie zajeciowej – będziecie się wzajemnie motywować
   

Wybierz się na zajęcia razem z dzieckiem

Bardzo ważne w „zaszczepieniu” prozdrowotnej aktywności u dziecka jest wykonywanie jej wspólnie. Zatem pokazuj dziecku jak się ruszać, ale też przy okazji buduj z nim dobrą relację i wspieraj go, uczestnicząc razem w różnego rodzaju aktywnościach. Dzięki temu pokażesz mu, że masz bardzo pozytywny stosunek do ruchu i że jest on ważnym elementem życia. Zabierając dziecko systematycznie na zajęcia ruchowe (np. spacer czy basen), wygenerujesz w nim przyszłą potrzebę ruchu. Pamiętaj, że ruszać się trzeba przez całe życie, a chęć niestety zanika wraz z wiekiem. Oczywiście rodzaj aktywności musi być dostosowany do wieku dziecka, jego możliwości i preferencji. Zatem na początku najlepiej, żeby przyjmował on formę zabawy, która będzie generowała pozytywne skojarzenia i zachęcała dziecko do powtórki.

Wspieraj i chwal

Okazuj zainteresowanie swojemu dziecku, bądź uważny na jego potrzeby i otaczaj je troską w tym zakresie. Mów do dziecka, które z Tobą ćwiczy, nawet, jeżeli jeszcze nie komunikujecie się słowami (np. z niemowlęciem). Zachęcaj je do danej aktywności i dopinguj. Nawet podczas zabawy ruchowej np. na pływalni, gdzie nie ma rywalizacji, możesz wspierać swoje dziecko, gdy wykonuje dane ćwiczenia. Pokazuj mu, że sam czerpiesz radość z jego aktywności. Niech przyjemność ta będzie widoczna. Jeżeli Twoje dziecko już mówi, zapytaj, jak było na zajęciach lub treningu. Dowiedz się, co mu się najbardziej podobało i postaraj się, żeby tego było więcej (np. dając o tym znać instruktorowi). Pochwal go i podkreślaj dokonania. Gdy dziecko już samodzielnie uczestniczy w zajęciach, pomagaj mu w ich planowaniu i organizowaniu. Możecie razem wybrać szkółkę sportową, ustalić, w jakie dni będą odbywać się treningi i jak dziecko się tam dostanie. W przypadku aktywności wymagających sprzętów, takich jak np. pływanie, wybierzcie razem kostium kąpielowy, czepek, okulary czy klapki. Włączanie dziecka w podejmowanie decyzji, zwiększa jego zaangażowanie w działanie. To z kolei przełoży się na wytrwałość uczestniczenia w regularnych zajęciach.

Zapewniaj kontynuację aktywności

Zapisując dziecko na zajęcia sportowe zastanów się, czy będzie miało ono możliwość kontynuacji ćwiczeń w kolejnych latach. Jeżeli zauważysz, że taka forma aktywności przypadła Twojemu dziecku do gustu, warto przenieść je do grupy bardziej zaawansowanej i dalej wspierać w rozwoju ruchowym. Przerwanie systematycznych zajęć może zdemotywować dziecko i odwieść je od aktywności. Przykładowo: zaczynając od zabaw w wodzie z niemowlakiem sprawdź, czy dana szkoła pływania oferuje kontynuację nauki w starszych grupach np. już bez udziału rodziców.

Zachowania rodziców, zwyczaje i styl życia całej rodziny mają ogromny wpływ na to, jak dziecko będzie zachowywało się w przyszłości. Pomóż mu osiągnąć pełnię dobrego samopoczucia, budując i wspierając jego prozdrowotne zachowania. To bardzo dobra inwestycja w przyszłość. Pamiętaj o tym każdego dnia.

---

Autor: Aleksandra Marek-Hipner - edukator zdrowotny, specjalista ds. promocji zdrowia

Literatura:
Tabak I., „Edukacja zdrowotna w rodzinie”, [w:] Edukacja zdrowotna, red. B. Woynarowska, Wyd. PWN, Warszawa, 2017.

Wpłyń na zdrowie swojego dziecka: zachęcanie do aktywności fizycznej (cz. 1/2)

Przypomnij sobie święta, swoje urodziny czy imieniny. W życzeniach z tej okazji zawsze pojawia się zdrowie, bo: „Zdrowie jest najważniejsze. Jak jest zdrowie, to wszystko inne przyjdzie.”. Brzmi trywialnie, natomiast jest w tym bardzo dużo prawdy. Zdrowie to nie tylko brak choroby, ale pełny dobrostan fizyczny, umysłowy i społeczny. Każdy z nas zapewne chciałby osiągnąć taką pełnię dobrego samopoczucia we wszystkich tych obszarach. Szczególnie chcielibyśmy, żeby tego doświadczały nasze dzieci i rozwijały się prawidłowo. Można to osiągnąć poprzez odpowiednie prozdrowotne zachowania. W tej części artykułu dowiesz się, jaka jest rola rodzica w budowaniu prozdrowotnych nawyków dziecka.
 

Po co dbać o zdrowie już teraz?

Zdrowie już od wielu lat zajmuje jedno z pierwszych miejsc w deklaracjach Polaków dotyczących życiowych wartości. Teraz jest to mocno namacalne, ze względu na pandemię COVID-19. W związku z tym wielu z nas interesuje nabywanie i wzmacnianie odporności organizmu. Nie da się tego zrobić tak ad hoc. Na dobre funkcjonowanie układu odpornościowego pracuje się latami. Dlatego też, chcąc by nasze dzieci cieszyły się zdrowiem nie tylko we wczesnych latach życia, ale i w dorosłości (a nawet późnej starości!), musimy wzniecać w nich ogień dbania o własne zdrowie. Mogą to zrobić poprzez prowadzenie zdrowego styl życia, którego ogromną częścią jest aktywność fizyczna.

Dzięki rozwojowi nauki żyjemy coraz dłużej. Medycyna i psychologia dostarczają nam ogrom wiedzy, jak zmniejszyć ryzyko zachorowania na różne choroby, a tym samym mieć satysfakcjonującą jakość życia. Życie dobrej jakości to życie w zdrowiu fizycznym, psychicznym i społecznym. Zdrowie trzeba kształtować, kontrolować i doskonalić po to, aby wzmacniać jego potencjał w przyszłości. Nagrodę za takie prozdrowotne zachowania odbiera się w ciągu całego życia, chociaż nie zawsze łatwo ją zauważyć.

My, jako dorośli, mamy za sobą trochę błędów zdrowotnych (np. długie godziny spędzane za biurkiem). Możnaby pomyśleć, że teraz to już nie ma się co starać dobrze jeść, regularnie się ruszać, wysypiać i zbytnio nie stresować. Na szczęśnie - na dbanie o zdrowie nigdy nie jest za późno. Każdy krok „w dobrą stronę” jest wartościowy. Zacznij już dziś chronić swoje dziecko przed popełnianiem błędów. Pracuj zarówno z nim, jak i ze sobą samym, inwestując w dobrą, zdrową przyszłość.
 

Ruch to niezbędny element życia

Mam nadzieję, że jesteś już przekonany, że warto dbać o zdrowie każdego dnia, a w szczególności inwestować w zdrowie swojego dziecka. W końcu każdy z nas chce, żeby żyło mu się jak najlepiej teraz i w późniejszych latach. Na zdrowy styl życia składa się wiele czynników, m.in.: sen, odżywianie i aktywność fizyczna (więcej o nich możesz przeczytać tutaj). O ile potrzeba snu i jedzenia zostaje z nami przez całe życie, to niestety potrzeba ruchu zanika wraz z wiekiem. Po latach obowiązkowego WFu można ją zaniedbać całkowicie. Dlatego warto już teraz skupić się na wypracowaniu nawyku aktywności fizycznej wśród dzieci. Jeżeli to stanie się oczywiste, nie będą później zastanawiać się czy iść na zajęcia/trening czy też nie. Odpowiedź twierdząca pojawi się automatycznie.
 

Rola rodziny

Człowiek jest istotą warunkowaną przez wiele czynników. Kształtuje nas praktycznie każde doświadczenie. Zatem, gdy mowa o modelowaniu zachowań prozdrowotnych u dzieci (i nie tylko), trzeba mieć na uwadze, że ma na nie wpływ zarówno środowisko (np. szkoła, rówieśnicy, Internet), warunki ekonomiczne (możliwości finansowe), a także oczywiście tzw. czynniki wewnątrzrodzinne (relacje, zachowania, przekonania, wartości wyznawane w rodzinie). Zmiany zaczyna się od tego, na co ma się realny wpływ. Nie pozostawia wątpliwości, że to, co dzieje się w naszych domach jest w największym stopniu zależne właśnie od nas.

Zatem, jak rodzice mogą „namówić” swoje dziecko do aktywności? Naukowcy zajmujący się badaniem wpływu rodziny na kształtowaniem postaw prozdrowotnych wskazują, że od rodziny oczekuje się, aby:

• zapewniła optymalne warunki materialne,
• tworzyła właściwą atmosferę sprzyjającą zdrowiu fizycznemu i psychicznemu,
• aktywnie i systematycznie pracowała nad kształtowaniem zachowań i postaw prozdrowotnych,
• organizowała życie rodzinne zgodnie z zasadami higieny,
• współpracowała z instytucjami ochrony zdrowia i edukacji.

Zapewne brzmi to dość skomplikowanie, jednak w kontekście aktywności fizycznej, teorię tę można by skrócić do: ruszaj się i wspieraj swoje dziecko. Dzieci uczą się głównie poprzez czerpanie przykładu, ale ważne jest też przekazywanie wiedzy, wpajanie dobrych wartości i pomoc w nauce różnych umiejętności ruchowych. 

W kolejnej części artykułu zastanowimy się bardziej szczegółowo, jak wdrożyć to w praktyce.

---

Autor: Aleksandra Marek-Hipner - edukator zdrowotny, specjalista ds. promocji zdrowia

Literatura:
Tabak I., „Edukacja zdrowotna w rodzinie”, [w:] Edukacja zdrowotna, red. B. Woynarowska, Wyd. PWN, Warszawa, 2017

Zdrowa aktywność w wodzie (cz. 2/2)

Wszystkie czynności podejmowane w codziennym życiu, każdy dokonany wybór i każda bierność przekłada się na kondycję zdrowotną. Styl życia ma duże znaczenie. Dlatego podejmowanie odpowiednich aktywności i samodzielne dbanie o siebie to niewątpliwa konieczność. Jak o siebie zadbać? Na pewno trzeba się ruszać.

Pływanie a kondycja

Każdy ruch ma znaczenie i każdy jest korzystny dla zdrowia. Od jego formy, intensywności i długości trwania zależy, jakie pozytywne skutki wywoła w danym organizmie. Można wybrać dowolny rodzaj aktywności, byle się nim cieszyć. Jeżeli ciężko jest podjąć decyzję, to warto rozważyć zajęcia na basenie. Pływanie ma do zaoferowania wiele dobrego. Wśród jego korzyści, oprócz tych wpływających na jakość życia (opisanych w cz. 1. artykułu) można wymienić m.in.:

• zaangażowanie całego ciała
  W pływaniu udział bierze praktycznie każda część ciała. W skrócie - pracują ręce i nogi, a brzuch i plecy utrzymują stabilność.
• brak nadmiernego obciążenia stawów
  Niektóre osoby ze względu na swoje dolegliwości (np. nadmierna masa ciała) nie mogą biegać czy uprawiać joggingu, ponieważ to niekorzystnie wpływa  na ich stawy. Dzięki wyporności wody możliwe jest ich odciążenie. Pozwala to na bezpieczną dla stawów i korzystną dla zdrowia aktywność
• kształtowanie sylwetki
  Ruchy związane ze stylami pływania wpływają na sylwetkę. Podczas ich wykonywania należy spiąć łopatki, otworzyć klatkę piersiową czy wyciągnąć jak najmocniej ciało do przodu. To tylko przykłady dobrych nawyków ruchowych, które zapamiętuje ciało. Co więcej, praca mięśni brzucha i pleców powoduje ich wzmocnienie, co pozwala na utrzymanie właściwej sylwetki.
• ćwiczenia oporowe
  Woda stawia opór, dzięki któremu możliwe jest ćwiczenie mięśni. Wystarczy trening 2 razy w tygodniu, żeby spełnić zalecenia Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) odnośnie wzmacniania głównych grup mięśniowych.
• budowanie odporności

Umiarkowana aktywność fizyczna wzmacnia układ odpornościowy. Pływanie to wysiłek, który poprawia skuteczność zwalczania wirusów i bakterii przez organizm. 
 

Inne plusy pływania

Mózg człowieka nie lubi się męczyć. Dlatego też za każdym razem szuka sposobu, żeby oszczędzić sobie pracy w postaci aktywności fizycznej. Dlatego też jednym ze sposobów motywacji do ruchu jest zapisanie się na zorganizowane zajęcia. Również kwestia przynależności do grupy motywuje. Każdemu zależy na poczuciu wspólnoty. Nikt nie chce odstawać od grupy, ani (co gorsza) być z niej wykluczony. W związku z tym, pojawienie się na kolejnych zajęciach to swego rodzaju pozytywna konieczność. Dodatkową motywacją jest po prostu zapłata za karnet i chęć niestracenia pieniędzy. Warto zapłacić za karnet z góry, jeżeli ma się problemy z mobilizacją do ruchu. Nie będzie też przeszkadzał brak dostępności w jakimś okresie. Basen jest otwarty cały rok. Nawet teraz, gdy siłownie i kluby fitness są pozamykane. Zima też nie przeszkadza, bo można trenować na basenie, nawet przy ujemnych temperaturach na zewnątrz.

Jeżeli pakowanie się i dojazd na basen kojarzą się z nieprzyjemną koniecznością, to warto spojrzeć na to inaczej. Takie szykowanie się, dojechanie na pływalnię, przebieranie, wchodzenie do basenu, a później suszenie i znowu przebieranie to tzw. spontaniczna aktywność fizyczna (ang, NEAT – Non-exercise activity thermogenesis). Dzięki temu spala się dodatkowe kalorie.
 

Długoterminowa inwestycja

Badania demograficzne wskazują, że średni czas życia się wydłuża. Coraz więcej ludzi będzie dożywało setnego roku życia. Fakt ten może cieszyć, ale tylko pod warunkiem, że jakość tego długiego życia będzie odpowiednia! Dlatego należy o to zadbać już teraz. Warto dorzucać sobie do wyimaginowanej skarbonki lata życia w zdrowiu i dobrym samopoczuciu właśnie dzięki aktywności fizycznej.
 

Warto umieć pływać

Nigdy nie jest za późno na naukę pływania. Umiejętność ta daje dodatkowe poczucie bezpieczeństwa. Ponadto umożliwia uczestnictwo i korzystanie z bogactwa wodnych atrakcji, takich jak spływy kajakowe czy kąpiele morskie. Jednak to, co tym przypadku jest bezcenne, to możliwość zabawy w wodzie razem ze swoimi dziećmi!

Niewątpliwie: ruch to zdrowie. Im więcej umiarkowanej aktywności ruchowej na co dzień, tym większe korzyści dla zdrowia. Trzeba mieć jednak na uwadze, że organizm człowieka to całość. Zachodzi w nim wiele zależnych od siebie procesów. Sam ruch nie da takich efektów, jak połączenie go z odpowiednią dietą, właściwej długości snem i dobrą kondycją psychiczną. Warto czerpać korzyści z tej naturalnej synergii.

---

Autor: Aleksandra Marek-Hipner - edukator zdrowotny, specjalista ds. promocji zdrowia

Literatura:

1. Hansen A.,, Sundberg C., Projekt Zdrowie, wyd. Smak Słowa, Sopot, 2017.
2. Berger B., Tobar D., „Physical Activity and Quality of Life: Key Considerations”, Handbook of Sport Psychology, 2012, s. 598 – 620.
3. Tomala L., „Demografka: dzisiejsi 20-30-latkowie będą dożywać setki. Jakość ich życia zależy także od nich”, Portal Nauka w Polsce , źródło internetowe: https://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,83805,demografka-dzisiejsi-20-30-latkowie-beda-dozywac-setki-jakosc-ich-zycia (data wykorzystania: 2.12.2020 r.).
4. WHO, Physical activity, żródło internetowe: https://www.who.int/health-topics/physical-activity#tab=tab_1 (data wykorzystania: 2.12.2020 r.).

Zdrowa aktywność w wodzie (cz. 1/2)

Do tej pory było o dzieciach, o tym, jak można wpłynąć na ich prawidłowy rozwój. A co z rodzicami? Przecież też muszą o siebie dbać. Nikt nie jest w stanie dać z siebie więcej, niż ma. Dlatego też ważne jest, aby dbać o własne zdrowie. Mając dobre samopoczucie można poświęcać więcej uwagi swoim dzieciom, mieć energię do zabawy z nimi i być dla nich zawsze wtedy, gdy tego potrzebują. Jak o to zadbać? Gdzie znaleźć tę energię? Odpowiedź jest prosta - w aktywności fizycznej!

Groźne siedzenie

Ciało człowieka stworzone jest do ruchu. Niestety postęp cywilizacji doprowadził ludzkość do momentu, w którym więcej siedzi. Wszystko jest na wyciągnięcie ręki. Nie trzeba biegać za zwierzyną, bo wystarczy pojechać do sklepu. Nie trzeba iść „na zwiady”, bo można wszystko sprawdzić w telefonie. Nie trzeba już tak dużo pracować fizycznie, bo wiele stanowisk pracy jest stricte umysłowych.

Siedzący styl życia doprowadził do prawdziwych żniw chorób cywilizacyjnych. Otyłość, nadwaga, cukrzyca, choroby układu krążenia, depresja to choroby, które spotyka się coraz częściej. Wiadomo, że geny nie pozostają bez znaczenia, jednak tutaj znaczącą rolę odgrywa styl życia. To dzięki niemu można wpłynąć na zdrowie lub je sobie odebrać.

Jako największy „grzech” współczesności można by wskazać właśnie brak ruchu. Wiadomo, że do ww. przewlekłych chorób prowadzi szereg czynników jak np. złe odżywianie, brak snu, czy nieumiejętność radzenia sobie ze stresem. Wszystko to jest ze sobą powiązane. Natomiast wydaje się, że ruszyć się jest stosunkowo najłatwiej. Co więcej, brak ruchu wprowadza w pewnego rodzaju błędne koło. Bezruch i złe nawyki żywieniowe mogą przerodzić się w  nadwagę, dalej w otyłość. Ta z kolei jest głównym czynnikiem ryzyka występowania nadciśnienia tętniczego, miażdżycy i cukrzycy typu II. Przy otyłości występuje obniżona samoocena, złe samopoczucie, zły nastrój, a w rezultacie to może doprowadzić do depresji. Depresja często charakteryzuje się brakiem energii do podstawowych aktywności życiowych i zaburzeniami snu. Bez odpowiedniej nocnej regeneracji, brak jest siły do podarowania sobie odpowiedniej dawki ruchu. Niewyspani mają też większą skłonność do podjadania, szczególnie słodkiego.

Ruch – najlepsza pigułka

Udowodniono już licznymi badaniami, że umiarkowana aktywność fizyczna powoduje zmniejszenie ryzyka chorób. Co więcej, niezbędna jest do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Jednak zdrowie to nie tylko brak choroby. To też lepsze samopoczucie i ogólny stan zdrowia. Dzięki odpowiedniemu, aktywnemu stylowi życia można stać się bardziej produktywnym, być bardziej zadowolonym z życia oraz lepiej znosić zmiany i trudności pojawiające się w życiu.

Oprócz poprawy kondycji fizycznej i redukcji wagi, umiarkowana aktywność fizyczna powoduje pozytywny nastrój, poczucie euforii i zadowolenie z siebie. Odpowiedni trening wpływa też na spadek poczucia lęku. Jest to niezwykle przydatne szczególnie teraz, w czasie niepewności związanej z pandemią COVID-19. Ruch powoduje też poprawę pamięci, lepszą koncentrację, czujność i kreatywność.

Ile się ruszać?

Wytyczne Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) wskazują na minimum 150 minut tygodniowo aktywności o umiarkowanej intensywności lub jej ekwiwalentowi w postaci min. 75 minut aktywności o wysokiej intensywności. Do tego należy dołożyć minimum 2 razy w tygodniu trening głównych grup mięśniowych np. pleców, nóg, brzucha itp. Co ważne, każdy ruch ma znaczenie. Każdy zrobiony krok, każde wstanie od biurka, każde wejście po schodach itp.

Najlepsza aktywność

Taka, która sprawia przyjemność! Jednak aby ułatwić wybór można posiłkować się badaniami, w których pochylono się nad tematem aktywności poprawiającej jakość życia. Do jednej z nich można zaliczyć pływanie. Dlaczego? Ponieważ przy pływaniu występuje:

• stałe i przewidywalne środowisko ćwiczeń, dzięki któremu można bardziej skupić się na odczuwaniu zadowolenia, zamiast na ciągłym odbieraniu bodźców z otoczenia i przetwarzaniu ich przez mózg. Basen, tor, woda czy nawet grupa ćwiczeniowa są znajome. Dzięki temu nie trzeba zajmować się poznawaniem nowego otoczenia i zasad tam panujących;
• rytmiczność i powtarzalność ruchów, która pozwala na koncentrację na treningu mentalnym, wyciszenie i odczuwanie poczucia zadowolenia. Pływanie może być swego rodzaju medytacją w ruchu. Śledzenie uwagą każdego ruchu ręki daje umysłowi trochę odpocząć;
• brak silnego elementu rywalizacji, dzięki temu nie ma kolejnej okazji do porównywania się z innymi, co często się dzieje i czego ogromnym źródłem są portale społecznościowe. Zajęcia na basenie to rywalizacja z samym sobą. Nie ma tam zasady „kto pierwszy, ten lepszy”. Nie ma zatem kolejnego powodu do stresu. Wszystko robi się dla siebie i własnego zdrowia;
• rytmiczne oddychanie przeponowe, które warto praktykować każdego dnia. Wiele osób oddycha nieprawidłowo tzw. płytkim oddechem, co prowadzi do niewłaściwego dotlenienia mózgu. To może objawiać się np. bólem głowy. Podczas pływania można wyrobić w sobie nawyk prawidłowego oddychania. Chcąc płynąć dłużej pod wodą lub przepłynąć dłuższy odcinek, trzeba nabrać powietrza do całych płuc, a później w wodzie wypuścić całe powietrze do końca. Rzadko kiedy w ciągu dnia stosuje się ten prawidłowy oddech.
• oddychanie połączone z ruchem, które niesamowicie oddziałuje na układ nerwowy. Taka synchronizacja wycisza go, uspokaja i odstresowuje.

A jak pływanie oddziałuje na kondycję fizyczną? O tym w kolejnej części artykułu.

---

Autor: Aleksandra Marek-Hipner - edukator zdrowotny, specjalista ds. promocji zdrowia

Literatura:

1. Hansen A.,, Sundberg C., Projekt Zdrowie, wyd. Smak Słowa, Sopot, 2017.
2. Berger B., Tobar D., „Physical Activity and Quality of Life: Key Considerations”, Handbook of Sport Psychology, 2012, s. 598 – 620.
3. Tomala L., „Demografka: dzisiejsi 20-30-latkowie będą dożywać setki. Jakość ich życia zależy także od nich”, Portal Nauka w Polsce , źródło internetowe: https://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,83805,demografka-dzisiejsi-20-30-latkowie-beda-dozywac-setki-jakosc-ich-zycia (data wykorzystania: 2.12.2020 r.).

WHO, Physical activity, żródło internetowe: https://www.who.int/health-topics/physical-activity#tab=tab_1 (data wykorzystania: 2.12.2020 r.).

Pływanie jako bezpieczna aktywność w ciąży (cz. 2/2)

Z poprzedniej części artykułu wiesz już, że aktywność fizyczna jest wskazana dla kobiet w ciąży. Teraz przedstawimy korzyści z włączenia pływania jako bezpiecznej formy ruchu.

Pływanie jako forma umiarkowanej aktywności fizycznej

Wśród bezpiecznych aktywności dla zdrowych kobiet w ciąży wymienia się: marsz, pływanie, jazdę na rowerze stacjonarnym, bieganie lub jogging (u kobiet, które uprawiały tę aktywność przed ciążą). Warto skupić się na pływaniu i włączyć tę formę aktywności na stałe do swojego grafiku. Jeżeli na co dzień spacerujesz, to warto 1-2 razy w tygodniu udać się na zajęcia na pływalni, aby wzmocnić swoje mięśnie.

Jeżeli zastanawiasz się nad wyborem stylu pływania to weź pod uwagę, że styl motylkowy jest dość intensywny. Ponadto powoduje „uderzanie” brzuchem o taflę wody. Zatem nie będzie wpisywał się w umiarkowaną aktywność. Spokojniejszym stylem jest grzbietowy oraz klasyczny (tzw. żabka). Dzięki tym wyborom nie wykonuje się mocnych skrętów kręgosłupa (jak np. przy nabieraniu wody pływając kraulem), które nie są wskazane w okresie ciąży. Pływanie żabką otwiera biodra i poprawia ich ruchomość, co przyda się podczas porodu. Natomiast styl grzbietowy powoduje przyjemne wyciągnięcie kręgosłupa oraz daje odprężenie dzięki utrzymywaniu ciała na powierzchni wody. Warto pamiętać, żeby nie pływać żabką z głową uniesioną nad wodą, ponieważ powoduje to obciążenie szyi.

Korzyści z pływania

Pływanie jest bezpieczną formą ruchu i wpływa korzystnie na funkcjonowanie całego organizmu. Wśród jego zalet można wymienić:

• wpływ na układ sercowo-naczyniowy i oddechowy

Pływanie, jako forma ćwiczeń tlenowych korzystnie wpływa na układ sercowo-naczyniowy i oddechowy. Naprzemienne zanurzanie głowy w wodzie (np. przy pływaniu żabką) wymusza konieczność nabierania powietrza do płuc, jego krótkie przytrzymanie, a następie całkowite wypuszczenie. Dzięki temu można ćwiczyć prawidłowy, pełny oddech, który dotlenia wszystkie komórki ciała.

• pływać można przez cały okres ciąży

Istnieją przeciwskazania do konkretnych rodzajów aktywności, w zależności od danego momentu ciąży. Natomiast pływanie stylem klasycznym lub grzbietowym można uprawiać od samego początku aż do rozwiązania.

• minimalne ryzyko kontuzji

Pływanie nie jest aktywnością kontaktową. Ryzyko kontuzji prawie nie istnieje. Ponadto wyporność wody powoduje, że odczuwalna masa ciała jest ok. 10 razy mniejsza. Pływanie odciąża stawy, które ciężko jest przeforsować przy umiarkowanej intensywności. Należy natomiast uważać na wchodzenie i wychodzenie z niecki basenu, żeby nie stracić równowagi.

• ćwiczenie siły mięśni i ruchomości stawów

Pływanie pozwala na pracowanie nad zwiększeniem siły mięśni całego ciała (w tym brzucha i miednicy), jak również poprawia ruchomość stawów. Podczas pływania pracują stawy biodrowe i kręgosłup, a poprawa ich zakresu wpływa korzystnie na przebieg porodu i skrócenie jego czasu.

• redukcja odczuwalnego bólu, obrzęków i stresu

Opór wody generuje delikatny nacisk na ciało. Dzięki temu przebywanie w wodzie to forma przyjemnego masażu dla ciała. Muskanie skóry przez wodę powoduje redukcję odczuwalnego bólu. Szczególnie dotyczy to dolegliwości dolnego odcinka pleców. Fale generowane przez ruch w wodzie powodują poprawę ukrwienia. Dzięki temu zmniejsza się ryzyko obrzęków nóg. Nawet chodzenie w wodzie (jeżeli kobieta nie potrafi pływać) poprawia ukrwienie i powoduje przyjemne uczucie rozluźnienia. Ponadto czas spędzony na pływalni to czas na bycie tu i teraz. Bez telefonu, bez obowiązków i spraw życia codziennego. Następuje wtedy korzystne spowolnienie aktywności myślowej, co powoduje uczucie odprężenia.

Zachęcamy do podjęcia umiarkowanej aktywności fizycznej w okresie ciąży. Pamiętaj, że każdy przypadek należy skonsultować z lekarzem prowadzącym ciążę. Musi on potwierdzić, że przebiega ona bez powikłań i można wykonywać daną aktywność fizyczną.

---

Autor: Aleksandra Marek-Hipner - edukator zdrowotny, specjalista ds. promocji zdrowia

Literatura:

1. „Jak ćwiczyć w ciąży? Opinia ACOG ”, Portal Medycyna praktyczna, źródło internetowe: https://www.mp.pl/ginekologia/wytyczne/inne/135753,jak-cwiczyc-w-ciazy-opinia-acog (data wykorzystania: 29.03.2021).
2. Folga A., „Czy sport to zdrowie”, [w] Medycyna tylu życia, red. Śliż D., Mamcarz A., wyd. PZWL, Warszawa 2020, s.39-44.
3. Skorupska S., „Aktywność a sytuacje szczególne (ciąża, choroby endokrynologiczne, uraz)”, [w] Medycyna tylu życia, red. Śliż D., Mamcarz A., wyd. PZWL, Warszawa 2020, s.44- 47.
4. Torbé D., Torbé A., Ćwiek D., „Aktywność fizyczna kobiet w ciąży o fizjologicznym przebiegu”, [w:] Nowa medycyna, nr 4, 2013, s. 174-179.

Pływanie jako bezpieczna aktywność w ciąży (cz. 1/2)

Czy kobiety w ciąży powinny uprawiać aktywność fizyczną? Zdecydowanie tak! Jeżeli oczekujesz dziecka i jeszcze masz wątpliwości, to przeczytaj poniższy artykuł, a na pewno ruszysz na spacer, basen czy rozłożysz matę do ćwiczeń.

Ruch jest wskazany

W świetle aktualnych badań nie podlega wątpliwości, że umiarkowany wysiłek fizyczny to zdrowie. Wpływa korzystnie na funkcjonowanie całego organizmu. Oczywiście jeżeli nie będzie mylony ze sportem, w którym wysiłek jest bardzo intensywny. Przekraczanie zalecanej dawki aktywności fizycznej (patrz ramka obok) charakteryzuje się ryzykiem powikłań sercowo-naczyniowych oraz kontuzji. Ruszać powinien się każdy, jeżeli jego lekarz nie wskaże konkretnych przeciwwskazań. To samo dotyczy okresu ciąży. To szczególny czas w życiu kobiety, a nie choroba, przez którą należy leżeć w łóżku. Oczywiście kobiety ciężarne dbając o zdrowie swoje i dziecka nie powinny się przeciążać. Należy odpoczywać, ale nie biernie. Obecnie odchodzi się od zaniechania wysiłku. Umiarkowana aktywność fizyczna jest bezpieczna i wskazana. Zaniechanie aktywności generującej wysiłek jest niekorzystne. Zatem zdrowe kobiety zdecydowanie powinny się ruszać. Oczywiście pod warunkiem, że ciąża przebiega prawidłowo i nie ma przeciwskazań od lekarza prowadzącego ciążę.

Dla zdrowia matki i dziecka

Informacji o ciąży towarzyszą silne emocje. Świadomość rozwijania się we własnym łonie drugiego człowieka często jest powodem do zmian. Kobiety brzemienne zastanawiają się nad swoimi dotychczasowymi nawykami. Wiedzą, że dbają już nie tylko o swoje zdrowie, ale też swojego dziecka. Powoduje to chęć zmiany stylu życia na prozdrowotny lub kontynuację zdrowych nawyków. Jednym z nich jest odpowiednia dawka ruchu. Jego deficyt jest przyczyną wielu chorób cywilizacyjnych np. choroby układu krążenia, nowotwory, cukrzyca, otyłość czy depresja. Warto pamiętać, że nie są to choroby zakaźne. Na ich wystąpienie wpływa głównie zachowanie.

W świetle aktualnych badań wiadomo jest, że umiarkowana aktywność fizyczna jest wskazana dla kobiet w ciąży (przy prawidłowym przebiegu). W szczególności jeżeli wcześniej przyszła mama nie stroniła od ruchu. Umiarkowana aktywność fizyczna przed i podczas ciąży wpływa bardzo korzystnie na wiele aspektów zdrowia, w tym na przebieg ciąży, porodu i okresu poporodowego. Dzięki odpowiedniej dawce ruchu można spodziewać się m.in. takich korzyści:

• zmniejszenie ryzyka komplikacji ciąży,
• skrócenie długości trwania porodu,
• zmniejszenie występowania żylaków i obrzęków kończyn dolnych,
• utrzymywanie sprawności fizycznej i prawidłowej masy ciała,
• zmniejszenie ryzyka występowania cukrzycy ciężarnych,
• poprawa samopoczucia,
• zmniejszenie odczuwania bólu i stresu,
• zmniejszenie ryzyka poważnych obrażeń krocza,
• poprawa funkcji intelektualnych,
• poprawa wydolności układu krążenia,
• poprawa funkcji układu oddechowego,
• poprawa perystaltyki jelit,
• zapobieganie zaparciom,
• zapobieganie powstawaniu hemoroidów,
• spowolnienie procesów starzenia się,
• redukcja ryzyka onkologicznego (nowotworów).

Aktualne zalecenia

Kobiety powinny ruszać się w sposób umiarkowany. Intensywność wysiłku można obliczyć w sposób matematyczny – powinno nastąpić przyśpieszenie rytmu serca o 10–30 uderzeń/minutę. Jednak najbardziej praktyczna w tym przypadku będzie subiektywna ocena. Intensywność wysiłku można określić za pomocą tzw. testu mowy. Jeżeli podczas aktywności można jeszcze mówić bez zbyt dużego zmęczenia, to wysiłek jest umiarkowany.

Jeżeli kobieta wcześniej nie była aktywna, to powinna zacząć od jakiejkolwiek dawki ruchu i stopniowo zwiększać jej czas trwania. Intensywność powinna nadal pozostać umiarkowana! Badania wykazały, że organizm zostanie wystarczająco przygotowany do porodu nawet, jeżeli rozpocznie się aktywność fizyczną w drugim trymestrze. Dzięki temu zmniejszy się również ryzyko powikłań ciąży[1]. Kobiety w ciąży powinny serwować sobie umiarkowany wysiłek fizyczny przez co najmniej 30 minut dziennie. Najlepiej ruszać się przez wszystkie dni tygodnia.

Nie ma się czego obawiać, bo badania wskazują, że umiarkowany wysiłek fizyczny nie przekłada się na zmniejszenie ilości wytwarzanego pokarmu, zmianę jego składu czy zaburzenia wzrostu noworodka. Natomiast należy wziąć pod uwagę, że istnieją wskazania do natychmiastowego przerwania aktywności fizycznej. Konieczne jest zakończenie ćwiczeń jeżeli pojawią się:

• nasilające się uczucie zmęczenia,
• osłabienie,
• duszność,
• zawroty głowy,
• krwawienie z dróg rodnych,
• nagły ból w obrębie układu ruchu np. obręczy biodrowej, łydek,
• ból w okolicach klatki piersiowej,
• jakikolwiek ból w okolicy brzucha.

Uwaga! Występowanie bólów w okolicy brzucha trzeba koniecznie skonsultować z lekarzem.

--

W następnej części dowiesz się, dlaczego warto włączyć pływanie do swojej standardowej aktywności fizycznej. Zapraszamy do lektury drugiej części artykułu.

Autor: Aleksandra Marek-Hipner - edukator zdrowotny, specjalista ds. promocji zdrowia

Literatura:

1. „Jak ćwiczyć w ciąży? Opinia ACOG ”, Portal Medycyna praktyczna, źródło internetowe: https://www.mp.pl/ginekologia/wytyczne/inne/135753,jak-cwiczyc-w-ciazy-opinia-acog (data wykorzystania: 29.03.2021).
2. Folga A., „Czy sport to zdrowie”, [w] Medycyna tylu życia, red. Śliż D., Mamcarz A., wyd. PZWL, Warszawa 2020, s.39-44.
3. Skorupska S., „Aktywność a sytuacje szczególne (ciąża, choroby endokrynologiczne, uraz)”, [w] Medycyna tylu życia, red. Śliż D., Mamcarz A., wyd. PZWL, Warszawa 2020, s.44- 47.
4. Torbé D., Torbé A., Ćwiek D., „Aktywność fizyczna kobiet w ciąży o fizjologicznym przebiegu”, [w:] Nowa medycyna, nr 4, 2013, s. 174-179.

Basen jako prozdrowotne rozwiązanie dla pracownika (cz. 2/2)

Każde środowisko pracy niesie ze sobą pewne zagrożenia. Tryb pracy, organizacja czasu w pracy czy brak odpowiednich zabezpieczeń może skutkować wieloma dolegliwościami zdrowotnymi. Warto pilnować optymalnych warunków wykonywania obowiązków zawodowych i zadbać o siebie również poza nią tak. Dzięki temu unikniesz jej negatywnych skutków, a przynajmniej je zredukujesz.

Pływanie a praca

Każdy ruch ma znaczenie i przynosi wiele korzyści zdrowotnych. Nigdy nie jest za późno na wdrożenie go do swojego planu dnia. Ważne jest jednak, żeby był on regularny. Wybierz taką aktywność, jaka przynosi Ci przyjemność oraz jest w zasięgu Twoich możliwości czasowych i organizacyjnych. Dobrze byłoby, gdyby ta aktywność redukowała negatywne skutki Twojej siedzącej pracy. Bez wątpienia właśnie taką formą ruchu są zajęcia na basenie. To dobry wybór, aby uzyskać formę i zmniejszyć ryzyko wielu chorób. Możesz w nich uczestniczyć bez względu na wiek, kondycję i poziom sprawności. Sprawdź, jak zajęcia z pływania mogą poprawić jakość Twojego życia.

1. Zmniejszenie bólów mięśniowo-szkieletowych

Nieprawidłowa pozycja siedząca (nieergonomiczne stanowisko pracy) i długi czas jej trwania jest przyczyną wielu bólów mięśniowo-szkieletowych. Źle ustawione narzędzia pracy (np., monitor, klawiatura, myszka, fotel itd.) mogą powodować bóle pleców, kręgosłupa i barków. Pływanie to świetna forma ruchu, która angażuje całe Twoje ciało. Delikatny opór wody pozwala poprawić siłę Twoich mięśni. Natomiast wyporność wody i jej fale fundują przyjemny dotyk skórze i rozluźniają ciało spięte po całym dniu pracy. Zajęcia na basenie sprawdzą się również, jeżeli masz problemy ze stawami. Dzięki wyporności wody stawy są odciążone, a Ty poprawiasz ich mobilność w wodzie bez bólu.

2. Poprawa samopoczucia

W pracy jest wiele stresogennych czynników. Być może pracujesz pod ciągłym napięciem, masz źle zorganizowaną pracę, wymaga się od Ciebie szybkiej realizacji zadań i nie masz wsparcia w trudnych sytuacjach? Może to prowadzić do chronicznego zmęczenia i znużenia pracą. Pływanie (jak każda aktywność fizyczna) powoduje wydzielanie się endorfin, dzięki czemu czujesz się lepiej. Kilka długości toru w tę i z powrotem może wprawić Cię w dobry nastrój! Dzięki regularnemu ruchowi poprawia się stan psychiczny i funkcje poznawcze. Aktywność fizyczna rozładowuje również napięcie spowodowane nadmiernym stresem, poprawia jakość snu, a nawet Twoją samoocenę.

3. Lepszy stan układu krążenia

W środowisku pracy występuje wiele czynników ryzyka chorób układu krążenia. Zaliczamy do niego m.in. narażenie na stres. Wiemy natomiast, że pływanie jest dobre dla serca. Ten narząd lubi dynamiczne formy ruchu (trening cardio) zatem pływanie sprawdzi się idealnie. Regularny ruch zapobiega nadciśnieniu i poprawia krążenie. Chroni również przed miażdżycą. Aktywność fizyczna o umiarkowanej intensywności, która wykonywana jest z przyjemnością, wspomaga efekty leczenia kardiologicznego, poprawia samopoczucie i wydłuża życie dobrej jakości!

4. Lepsza praca mózgu

Aktywność fizyczna zdecydowanie wpłynie na poprawę jakości Twojej pracy. Testy wykazały, że kreatywność poprawia się ok. 2 godziny po skończonym wysiłku. Jeżeli Twój trening jest dość intensywny i trwa minimum 30 min. to poprawi się również: koncentracja, pamięć, zdolność do podejmowania decyzji, myślenie abstrakcyjne, zdolność do rozwiązywania problemów.

Dodatkowo warto urozmaicać swoje formy ruchu. Pływanie możesz wpleść w swój grafik 1-2 razy w tygodniu. W pozostałe dni wybierz się na rower, pobiegaj, wykonaj ćwiczenia siłowe czy pospaceruj. Zrób cokolwiek, co wydaje Ci się przyjemne i daje satysfakcję. Pamiętaj, że mózg jest neuropatyczny. Oznacza to, że może tworzyć nowe połączenia. Zatem wszystkie nowe doświadczenia, wyjście z rutyny i coś nowego, będzie rozwijało Twój mózg i wzmacniało jego potencjał.

Kto pyta, nie błądzi

Świadomi pracodawcy wdrażają działania prozdrowotne w swoich organizacjach. Co więcej, aby nie inwestować w nieodpowiednie rozwiązania, wielu z nich pyta swoich pracowników, czego oczekują od nich w tym zakresie. Jeżeli masz taką możliwość, poproś swojego pracodawcę, aby dofinansował wynajęcie toru na basenie lub udział w zorganizowanych zajęciach z pływania. Ta inwestycja opłaci się obu stronom.

--

Autor: Aleksandra Marek-Hipner - edukator zdrowotny, specjalista ds. promocji zdrowia

Literatura:

1. AlphaGalileo, Sedentary lifestyle for 20 years linked to doubled mortality risk compared to being active (źródło internetowe: https://www.alphagalileo.org/en-gb/Item-Display/ItemId/181723?returnurl=https://www.alphagalileo.org/en-gb/Item-Display/ItemId/181723, data wykorzystania: 22.02.2021).
2. Berry L., Mirabito A., Baun W., „Wymierne zyski z programów profilaktyki zdrowotnej dla pracowników, Harvard Business Review Polska, wrzesień 2012, s. 114-125.
3. Marek-Hipner A., Promocja zdrowia w miejscu pracy - analiza teoretyczna zasadności wdrażania programów prozdrowotnych, Warszawa 2019.
4. Publikacja „Zarządzanie zdrowiem personelu w kontekście starzenia się społeczeństwa. Raport z reprezentatywnego badania 1000 średnich i dużych zakładów pracy w Polsce” opracowana przez Instytut Medycyny Pracy, Łódź 2018.
5. Publikacja „Zarządzanie zdrowiem personelu w kontekście starzenia się
   społeczeństwa. Raport z reprezentatywnego badania 1000 średnich i dużych zakładów pracy w Polsce” opracowana przez Instytut Medycyny Pracy, Łódź 2018.
6. Sułkowska M., „Serce kocha sport”, Portal Medycyna praktyczna, źródło internetowe: https://www.mp.pl/pacjent/choroby-ukladu-krazenia/aktualnosci/209964,serce-kocha-sport (data wykorzystania: 22.02.2021).
7. Woynarowska B. ,,Definiowanie zdrowia i choroby”, [w:] Edukacja Zdrowotna, red. B. Woynarowska, Warszawa 2017, s. 18.

Basen jako prozdrowotne rozwiązanie dla pracownika (cz. 1/2)

Dom, praca, dom, praca… i tak w kółko? Do biura dojeżdżasz samochodem, w pracy siedzisz osiem godzin przy biurku, a w domu padasz na kanapę ze zmęczenia? Znasz ten schemat? Niestety, nasz organizm nie jest stworzony do siedzenia. Najlepiej funkcjonuje, gdy jest w ruchu. Brak aktywności fizycznej obniża funkcje poznawcze. Właśnie przez to możesz gorzej wypadać w pracy. Chcesz to zmienić? Zapraszam do lektury.

„Dobre” zmiany

Rozwój cywilizacji napawa dumą i optymizmem. Dzięki nim nie musisz już obawiać się zagrożenia ze strony dzikich zwierząt, walczyć o pożywienie czy cierpieć na powszechnie znane choroby. Możesz żyć w komfortowych warunkach i korzystać z rozwiązań technologicznych, które pozwalają pracować szybciej, bardziej wydajnie i mobilnie. Ciężko jest wyobrazić sobie życie bez komputera czy telefonu. Chodzenie na pocztę i listowne wymienianie się informacjami wydaje się stratą czasu w porównaniu z wiadomościami przesyłanymi pocztą elektroniczną. Powszechne stosowanie takich rozwiązań doprowadziło do znaczącej zmiany stylu życia. Niestety, jak wszystko ma to też swoją ciemną stronę. Znaczącym „minusem” w kontekście zdrowia jest ograniczenie ruchu. Możesz rano usiąść przy komputerze i pracować tak, aż nie zmusi Cię do wstania jakaś potrzeba (np. głód czy parcie na pęcherz). Siedzący tryb życia jest jednym z czynników, które spowodowały pojawienie się wielu chorób cywilizacyjnych. Szacuje się, że są one przyczyną aż 80% zgonów na całym świecie. Oczywiście wszystko jest dla ludzi, ale trzeba umieć odpowiednio z tego korzystać. Warto zatem dla własnego zdrowia wyrwać się z tego „siedzenia” i zacząć się ruszać.

Zdrowie w pracy

Pewnie dobrze wiesz, że brak ruchu wpływa niekorzystnie na stan zdrowia. Wielu pracodawców też już to zauważyło. Widzą oni, jakie problemy w organizacji powoduje niezdrowy styl życia pracowników (m.in. niewłaściwe odżywianie, krótki sen, stres, brak ruchu). Wśród nich wymienia się głównie absencję chorobową i prezenteizm (nieproduktywna obecność w pracy). Dla każdego generuje to koszty. Dla pracodawcy - zastępstwo lub konieczność zatrudnienia kogoś nowego. Dla pracownika - niepełny wymiar pensji za przebywanie na zwolnieniu.

Wdrażanie działań prozdrowotnych w miejscu pracy nie jest jedynie ideologicznym działaniem. Stan zdrowia istotnie wpływa na jakość Twojej pracy, co przekłada się na produktywność przedsiębiorstw. Gdy odczuwasz jakieś dolegliwości, nie jesteś w stanie maksymalnie sprawnie i efektywnie pracować. Do tego obniża się poziom Twojej koncentracji i rośnie ryzyko popełnienia błędu, w tym wypadku przy pracy. Zatem, jeżeli Twój pracodawca wprowadza różnego rodzaju działania np. promujące ruch w trakcie i po pracy, może odnieść z tego wiele korzyści, a przy tym skorzystasz i Ty. Wśród tych korzyści wymienić:

• poprawa stanu zdrowia pracowników,
• zmiana stylu życia na zdrowszy,
• poprawa morale personelu,
• podwyższenie poziomu satysfakcji z pracy.
• wyższe zaangażowanie pracowników,
• większa wydajność pracy,
• poprawa relacji w środowisku pracy,
• redukcja dobrowolnej rotacji personelu,
• wzrost identyfikacji personelu z firmą,
• redukcja absencji chorobowej,
• redukcja zjawiska prezenteizmu.

Wszystko to związane jest ze zmianą stylu życia na prozdrowotny. To więcej ruchu, właściwe nawyki żywieniowe, odpowiedniej długości i jakości sen, redukcji czynników ryzyka chorób oraz dbanie o higienę swojego umysłu (zdrowie psychiczne).

Zdrowie się opłaca

Zdrowie to sprawa indywidualna sprawa, jednak wpływa ono na aktywność w każdym obszarze życia. Ma znaczenie w kontekście tego, jak czujesz się i zachowujesz w domu, przy dzieciach i w pracy. Przypomnij sobie, czy po powrocie z pracy zawsze masz siłę bawić się i biegać ze swoimi dziećmi? A może wolisz oglądanie seriali z kanapy? Umiarkowana aktywność fizyczna poprawia funkcjonowanie Twojego organizmu i poprawia samopoczucie. Gdy po prostu czujesz się dobrze, to jesteś w stanie zrobić wszystko lepiej i szybciej, czyli poświęcając na to mniej czasu (którego i tak zawsze jest za mało).

Jeżeli Twój pracodawca dba o Ciebie – świetnie! Korzystaj dalej z tego, co Ci oferuje. Może masz w pracy karty do obiektów sportowych, wynajętą halę, poranną jogę lub wejściówki na basen. Jeżeli nie, sam musisz stworzyć sobie warunki do dbania o własne zdrowie. Nie masz już obowiązkowych zajęć z wychowania fizycznego, dlatego musisz sam sobie organizować ruch lub skorzystać z fachowej pomocy instruktora/trenera i ćwiczyć indywidualnie albo w ramach zajęć grupowych.

--

W kolejnej części artykułu dowiesz się, jak możesz zredukować negatywne skutki siedzącej pracy, dzięki regularnej aktywności fizycznej na basenie.

Autor: Aleksandra Marek-Hipner - edukator zdrowotny, specjalista ds. promocji zdrowia

Literatura:

1. AlphaGalileo, Sedentary lifestyle for 20 years linked to doubled mortality risk compared to being active (źródło internetowe: https://www.alphagalileo.org/en-gb/Item-Display/ItemId/181723?returnurl=https://www.alphagalileo.org/en-gb/Item-Display/ItemId/181723, data wykorzystania: 22.02.2021).
2. Berry L., Mirabito A., Baun W., „Wymierne zyski z programów profilaktyki zdrowotnej dla pracowników, Harvard Business Review Polska, wrzesień 2012, s. 114-125.
3. Marek-Hipner A., Promocja zdrowia w miejscu pracy - analiza teoretyczna zasadności wdrażania programów prozdrowotnych, Warszawa 2019.
4. Publikacja „Zarządzanie zdrowiem personelu w kontekście starzenia się społeczeństwa. Raport z reprezentatywnego badania 1000 średnich i dużych zakładów pracy w Polsce” opracowana przez Instytut Medycyny Pracy, Łódź 2018.
5. Publikacja „Zarządzanie zdrowiem personelu w kontekście starzenia się
   społeczeństwa. Raport z reprezentatywnego badania 1000 średnich i dużych zakładów pracy w Polsce” opracowana przez Instytut Medycyny Pracy, Łódź 2018.
6. Sułkowska M., „Serce kocha sport”, Portal Medycyna praktyczna, źródło internetowe: https://www.mp.pl/pacjent/choroby-ukladu-krazenia/aktualnosci/209964,serce-kocha-sport (data wykorzystania: 22.02.2021).
7. Woynarowska B. ,,Definiowanie zdrowia i choroby”, [w:] Edukacja Zdrowotna, red. B. Woynarowska, Warszawa 2017, s. 18.

Basen 2w1, czyli korzyści dla dziecka i rodzica (cz. 2/2)

Zajęcia na basenie dla niemowląt to połączenie gimnastyki z zabawą. Niosą one wiele korzyści dla maluchów. Jednak i rodzice mogą z nich czerpać pełnymi garściami. Co jeszcze oprócz relaksu i odprężenia ciała jest zaletą uczęszczania na basen z dzieckiem? Zapraszamy do lektury drugiej części artykułu.

Odpoczynek od spraw przyziemnych

Podczas zajęć myśli skupione są wokół tego, co dzieje się w wodzie. Telefon zostawiamy w szatni, dzięki czemu nic nie odciąga uwagi od dziecka. Odcinamy się też od większości stresujących bodźców. Pełne zaangażowanie w ćwiczenia z maluchem, mówienie do niego i uśmiechanie się, uspokaja i buduje zdrową więź. Dzięki temu dziecko czuje się dobrze i bezpiecznie, a Ty nie zaprzątasz sobie myśli przyziemnymi rzeczami.

Spontaniczna aktywność fizyczna

Zajęcia w wodzie z dzieckiem to spontaniczny ruch związany z zabawą. Fakt, że biorąc udział w zajęciach dla maluchów, nie ruszamy się na tyle, żeby określić to treningiem, niczemu nie przeszkadza. Każdy ruch ma znaczenie, a ten można zaliczyć do NEAT (Non-exercise activity thermogenesis). Jest to aktywność, która nie jest zaplanowaną jednostką treningową, a spontanicznym ruchem związanym z codziennym funkcjonowaniem. Dzięki temu ciało ma dawkę ogólnego, niezbędnego ruchu i lepiej funkcjonuje. W trakcie zajęć wykonuje się z dzieckiem różne ćwiczenia np. podnoszenie do góry, ciągnięcie czy trzymanie na powierzchni wody dziecka, które uczy się pływać na plecach. Każdy ruch potrzebuje energii, więc można dzięki temu spalić dodatkowe kalorie.

Uważność i cierpliwość

Bycie z dzieckiem w wodzie to też czas dla nas samych. Jest to sposób na uważność, dzięki której można „oczyścić” swój umysł. Koncentracja na spokojnym oddechu, kontakcie z dzieckiem, dotyku i relacji, wycisza pobudzony układ nerwowy. Powoduje to przyjemne uczucie odprężenia oraz zapominania o problemach i o tym, co zostało na zewnątrz.

Obserwując ćwiczenia malucha uczymy się cierpliwości. Nie każde dziecko szybko oswaja się z nowym miejscem czy zabawami. Może zdarzyć się tak, że kilka pierwszych spotkań na basenie nie będzie należało do przyjemnych. Wrażliwsze na bodźce dzieci mogą reagować rozdrażnieniem. Dziecko nie będzie wykazywało entuzjazmu i będzie reagowało płaczem. Nie należy od razu się zrażać i przejmować, że nie jest zadowolone. Po czasie dziecko zaczyna się oswajać, jest bardziej spokojne, ma większą radość i satysfakcję z zabawy z zajęć, a Ty możesz się relaksować.

Zdrowa relacja z dzieckiem

Zajęcia na basenie są również możliwością do poznawania swojego dziecka. W ich trakcie można zauważać, kiedy dziecko jest rozdrażnione, senne, zmęczone, głodne, znudzone, czy ma „gorszy dzień” i co wzbudza jego zainteresowanie. Należy z uważnością obserwować zachowania dziecka i nie wymagać za dużo, pozwalając mu rozwijać się we własnym tempie.

Uczestnicząc razem w zajęciach z pływania, odczuwamy realne poczucie angażowania się w rozwój swojego dziecka i kształtowanie jego przyszłości. Mówiąc do dziecka, chwaląc je, przytulając i asekurując przy ćwiczeniach, dajemy mu autentyczne wsparcie, co jest ważnym czynnikiem wpływającym na relacje. Dzięki zorganizowanym zajęciom grupowym, jako rodzice możemy również sami otrzymywać wsparcie od innych uczestników zajęć. Poznajemy rodziców, którzy zmagają się z podobnymi problemami czy już poradzili sobie z pewnymi trudnościami. Mogą oni podzielić się swoimi doświadczeniami, udzielając praktycznych wskazówek.

Nie zawsze jest kolorowo

Pomimo, że zajęcia na basenie mają być przyjemnością, należy pamiętać, że sami sobie możemy to uniemożliwić. Wystarczy zbyt późne wyjechanie z domu i pośpiech na zajęcia. Generuje to zbędny stres. Warto wyjeżdżać odpowiednio wcześnie, żeby w spokoju dojechać na basen, załatwić z instruktorem sprawy organizacyjne, przebrać dziecko, siebie i z przyjemnością wejść do wody.

---

Autor: Aleksandra Marek-Hipner - edukator zdrowotny, specjalista ds. promocji zdrowia

Literatura:

1. prof. dr hab. med. B. Woynarowska, „Aktywność fizyczna w dzieciństwie i młodości”, [w:] Medycyna Praktyczna, źródło internetowe: https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/prawidlowyrozwoj/rozwojfizyczny/73905,aktywnosc-fizyczna-w-dziecinstwie-i-mlodosci.
2. Turant, M. Dąbrowska, J. Haj-Gębala, „ABC Małego Pływaka”, [w:] Polskie Stowarzyszenie Pływania Niemowląt, źródło internetowe: http://www.pspn.org/abc-malego-plywaka (data wykorzystania: 18.10.2020)
3. Zimbardo P., „Stres, zdrowie i dobre samopoczucie”, [w:] Podstawy psychologii. Psychologia. Kluczowe koncepcje, tom 5, wyd. PWN, Warszawa 2017.

Basen 2w1, czyli korzyści dla dziecka i rodzica (cz. 1/2)

Obowiązki domowe, gotowanie, nocne pobudki na karmienie, zabawy, spacery i krótkie drzemki dziecka… to wszystko powoduje, że brakuje czasu dla siebie. Pierwsze lata życia dzieci rzeczywiście są absorbujące. Nie da się nic z tym zrobić. Można natomiast zmienić swoje nastawienie i korzystać z czasu spędzonego z dzieckiem np. na basenie.

Jak ryba w wodzie

Środowisko wodne dla niemowlaka jest dość naturalne, ponieważ ostatnie miesiące spędzał w brzuchu matki, pływając w wodach płodowych. Dzięki zajęciom na basenie dziecko spędza czas w atrakcyjnych dla niego warunkach, które sprzyjają nauce nowych umiejętności. Gimnastyka i zabawy w wodzie niosą ze sobą szereg korzyści m.in.: rozwijają układ mięśniowo-szkieletowy, budują świadomość i kontrolę ciała, doskonalą umiejętności ruchowe i koordynacyjne, ćwiczą zmysł równowagi. Dla dziecka zajęcia na basenie to nie tylko rozwój psychoruchowy, ale również budowanie bliskości z rodzicem i relaks. A co może mieć z tego rodzić? Jest wiele zalet.

Codzienny stres

Stres jest wszechobecny w życiu. Brzmi dość patetycznie, jednak to prawda. Jest niezbędny i nie da się go całkowicie pozbyć. Dotyka codziennie każdego. Jeżeli jest pozytywny (motywujący i mobilizujący do działania), to nie ma się czym martwić. Jeżeli za dużo jest stresu negatywnego, który obciąża organizm, jego skutki mogą być nawet śmiertelne.

Ten najpowszechniejszy negatywny stres towarzyszący prozie życia codziennego zazwyczaj zaczyna się szokującym dźwiękiem budzika lub płaczem dziecka, który wyrywa z łóżka. Dalej pojawia się przy porannym pośpiechu, załatwianiu spraw zawodowych i obowiązkach domowych. Stresować mogą maile służbowe otrzymane po godzinach pracy, wiadomości w mediach i oczywiście sytuacje związane z dzieckiem np. nietypowy płacz, kolki, niechęć do jedzenia itp. Mózg przez cały dzień odbiera miliony sygnałów, bodźców z otoczenia, informacji oraz własnych myśli. Ciągle je przetwarza i jest cały czas aktywny. Musi więc mieć czas, żeby odpocząć, bo jest to dla niego bardzo obciążające.

Walcz lub uciekaj

Reakcja organizmu na ostry stres określana jest jako „walcz lub uciekaj”. W praktyce, spotykając na drodze potencjalne niebezpieczeństwo, zachodzi szybka analiza swoich możliwości. Jeżeli mamy na tyle sił i zasobów, aby zmierzyć się z zagrożeniem, to przystępujemy do walki, chcąc pokonać „przeszkodę”. Jeżeli stwierdzamy, że jesteśmy na to zbyt słabi, to bierzemy nogi za pas i rozpoczynamy ucieczkę. Jak można zauważyć, oba te działania wiążą się z ruchem. To on pozwala wyładować reakcję stresową i powrócić organizmowi to normalnego, codziennego funkcjonowania. Gdy nie ma dla niej ujścia to stres kumuluje się w ciele oddziałując negatywnie na cały organizm (ciało i umysł). To z kolei prowadzi do szeregów negatywnych konsekwencji zdrowotnych powiązanych z chronicznym stresem np. spadek odporności, bóle głowy lub kręgosłupa, zmiana masy ciała, spadki nastroju, problemy ze snem, odczuwanie lęku, depresja, poczucie przytłoczenia sprawami życia codziennego.

Jak już wspominano, stresu nie da się uniknąć. Można natomiast przeciwdziałać jego negatywnym skutkom i budować odporność psychiczną, pracując nad regulacją stresu. Głównym sposobem jest odpoczynek dla mózgu i rozluźnienie ciała. Można to osiągnąć m.in. dzięki ruchowi oraz świadomej relaksacji. Warto wykorzystać czas spędzony z dzieckiem na basenie również na poprawę swojego samopoczucia.

„Przymusowa” przerwa dla rodzica

Stres może również wynikać z przepracowania. Zajęcia na basenie to „przymusowa” przerwa. Dzięki temu, że zapisaliśmy dziecko na regularne zajęcia, to i my się na nich pojawiamy. Nie jest łatwo z nich zrezygnować ze względu na świadomość korzyści dla dziecka. Nie myślimy już wtedy tylko o sobie, a o drugim, bardzo bliskim nam człowieku. Ciężej jest pozostać w domu, jeżeli wiemy, że tak naprawdę robimy to dla swojej pociechy. Jego dobro, zdrowie i rozwój jest motywującą „siłą wyższą”.

Odprężenie ciała

Woda wpływa odprężająco na ciało. Przebywanie w wodzie rozluźnia mięśnie i odciąża stawy. Tworzące się fale delikatnie masują ciało, a opór wody powoduje płynność ruchów bez zbędnego napięcia. Przyjemny dotyk sprzyja pozbyciu się napięcia z mięśni i wpływa na poprawę samopoczucia. Chodzi tutaj nie tylko o odczucie wody na ciele, ale również dotykanie dziecka, przytulanie, obejmowanie, podnoszenie itp. Dzięki temu wyzwalają się też endorfiny, które łagodzą bóle.

Luz w głowie

Dzięki temu, że zajęcia są zorganizowane, nie trzeba zaprzątać głowy wymyślaniem ćwiczeń czy prawidłową techniką ich wykonania. Wszystko podpowiada wykwalifikowany instruktor. Dzieci mogą też nudzić się i szybko tracić zainteresowanie zajęciami. Dlatego obecność instruktora jest dużym plusem. Dzięki swojej wiedzy zauważy on, że potrzebna jest zmiana ćwiczenia, nowe zajęcie czy dodanie do wody kolorowych zabawek, które na nowo obudzą zainteresowanie dziecka.

Więcej korzyści przedstawimy w drugiej części artykułu.

---

Autor: Aleksandra Marek-Hipner - edukator zdrowotny, specjalista ds. promocji zdrowia

Literatura:

1. prof. dr hab. med. B. Woynarowska, „Aktywność fizyczna w dzieciństwie i młodości”, [w:] Medycyna Praktyczna, źródło internetowe: https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/prawidlowyrozwoj/rozwojfizyczny/73905,aktywnosc-fizyczna-w-dziecinstwie-i-mlodosci.
2. Turant, M. Dąbrowska, J. Haj-Gębala, „ABC Małego Pływaka”, [w:] Polskie Stowarzyszenie Pływania Niemowląt, źródło internetowe: http://www.pspn.org/abc-malego-plywaka (data wykorzystania: 18.10.2020).

Wpłyń na rozwój swojego dziecka: komunikacja i autentyczna bliskość (cz. 2/2)

Każdy chce czuć się potrzebny, kochany, bezpieczny i wartościowy. Niezależnie od wieku. Zaspokojenie tych potrzeb na każdym etapie życia, wpływa na zachowanie w późniejszych latach. Chcąc dbać o rozwój swojego dziecka, należy wchodzić z nim w bliskie, prawdziwe i wzmacniające relacje.

Dziecko potrzebuje interakcji

Pomimo tego, że dosłownie z niemowlakiem nie można „porozmawiać”, to na pewno można i trzeba się z nim komunikować. Dziecko w tym wieku wyraża swoje potrzeby w sposób niewerbalny. Formą komunikacji niemowlaka z otoczeniem jest płacz. To najskuteczniejszy sposób do nawoływania o zaspokajanie potrzeby bliskości i wsparcia. Należy być na nie wyczulonym i starać się je odpowiednio zaspokajać.

Warto słuchać dziecka nawet, gdy nie rozumie się jego gaworzenia. Zainteresowanie, obserwacja i uważność stymuluje dziecko do bycia bardziej otwartym w przyszłości. Może ona wykluczyć lęk przed wypowiadaniem się, np. ze względu na brak zaspokojenia jego potrzeb czy strach przed ośmieszeniem.

Zajęcia na basenie to ciekawa okazja do rozmów z niemowlakiem. Warto mu mówić, że jedzie się teraz na pływalnie i tłumaczyć, co będzie się działo podczas zabaw w wodzie. Wtedy łatwiej jest przez dłuższy czas utrzymać kontakt wzorkowy z dzieckiem i w pełni się na nim skupić. Na zajęciach nie ma dodatkowych rozpraszaczy (np. telefon, telewizja, obowiązki służbowe czy domowe). Można wtedy ze szczególną czułością obserwować jego mimikę i reagować słowem na zmiany. Dziecko potrzebuje interakcji. Pomimo tego, iż nie mówi, należy traktować je z szacunkiem i reagować na wysyłane przez niego sygnały (komunikaty).

Autentyczna bliskość z dzieckiem

Jedną z podstawowych potrzeb dziecka jest kontakt z drugim człowiekiem. Dzięki dotykowi, komunikacji i kontaktowi fizycznemu można budować w dziecku poczucie bezpieczeństwa. Jeżeli rodzic trzyma swoje dziecko, nosi na rękach, przytula w nowym środowisku, to niemowlę może poznawać otaczający go świat w sposób dla niego bezpieczny. Bliskość z dzieckiem można okazywać poprzez dotyk czy zabawę.

Podczas zajęć dziecko jest w stałym kontakcie z rodzicem. Możliwy jest kontakt skóra do skóry, który korzystnie wpływa na zaspokajanie emocjonalnych potrzeb dziecka, na jego rozwój psychosomatyczny i regulacje temperatury ciała (od rodzica do dziecka i odwrotnie). Bliskość z rodzicem daje też poczucie bezpieczeństwa dziecka. Warto zwrócić uwagę, jak dziecko się uspokaja, gdy zostanie wzięte na ręce, przytulone czy pokołysane. Dziecko, które ma poczucie stałego kontaktu fizycznego i dostępności rodzica, czuje się w wodzie komfortowo. Dzięki temu łagodny ruch fal i gimnastyka rozwija u dziecka świadomość ciała i zmysł równowagi.

Podczas zajęć na pływalni jest też wiele okazji do zabaw! Wpływają one nie tylko na koordynację ruchową dziecka, ale również budują jego więź z opiekunem. Poświęcanie uwagi dziecku poprzez zabawę stymuluje mózg do rozwoju. Warto zatem pozwolić sobie na swobodną zabawę z dzieckiem, a nawet przejęcie przez nie inicjatywy. Liczy się sam fakt poświęcenia uwagi dziecku, a nie wynik danej zabawy. Jednak należy mieć też na uwadze, że dziecko może mieć dość i potrzebuje już odpocząć od zabaw czy dotyku. Odpowiednia reakcja na takie sygnały, wzmacnia u dziecka poczucie bezpieczeństwa.

Po prostu bądź

Zajęcia na pływalni to jedna z możliwości wzmacniania prawidłowego rozwoju emocjonalnego, społecznego i poznawczego dziecka. To nowy kontekst i otoczenie stymulujące dziecko do wzrastania. Warto jednak pamiętać, żeby nie mieć co do tego oczekiwań i po prostu być. Nie ma rodziców idealnych. Są tylko ci, którzy metodą prób i błędów starają się zrozumieć swoje dziecko i rozwijać razem z nim czerpiąc obopólne korzyści z tej wspaniałej relacji.

---

Autor: Aleksandra Marek-Hipner - edukator zdrowotny, specjalista ds. promocji zdrowia

Literatura:

1. Wczesne interakcje z rodzicami wpływają na rozwój niemowląt”, [w:] Medycyna Praktyczna, źródło internetowe: https://www.mp.pl/poz/psychiatria/aktualnosci/167654,wczesne-interakcje-z-rodzicami-wplywaja-na-rozwoj-niemowlat (data wykorzystania: 22.11.2020).
2. M. Boćko-Mysiorska, „5 fundamentów dobrej relacji z dzieckiem”, [w:] Natuli. Dzieci są ważne, źródło internetowe: https://dziecisawazne.pl/5-fundamentow-bliskiej-relacji-z-dzieckiem/ (data wykorzystania: 22.11.2020).
3. M. Czuba-Pietrzyk, dr I. Sikorska „Rozwój emocjonalny i społeczny małego dziecka. Budowanie relacji matka-dziecko”, [w:] Medycyna Praktyczna, źródło internetowe: https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/prawidlowyrozwoj/rozwojspoleczny/69703,rozwoj-emocjonalny-i-spoleczny-malego-dziecka-budowanie-relacji-matka-dziecko (data wykorzystania: 22.11.2020).

Wpłyń na rozwój swojego dziecka: relacja rodzica z dzieckiem i uważność (cz. 1/2)

Spędzanie czasu razem, dobra zabawa, rozmowa – nie brzmi jak wielkie poświęcenie, jeżeli dzięki temu dziecko wyrośnie na „dobrego człowieka”. A jednak nawet to bywa trudne…

Każdy rodzic chciałby, aby jego dziecko w przyszłości było w pełni autonomiczne, pewne siebie, czuło się wyjątkowo, odnajdywało się w otaczającym świecie i potrafiło wchodzić w bliskie, prawdziwe relacje. Jak to zrobić? Oprócz zaspokajania podstawowych potrzeb fizjologicznych, należy zadbać również o te, ze strefy psyche dziecka. Obie się wzajemnie przenikają i nie można żadnej z nich bagatelizować.

Znaczenie relacji rodzic-dziecko

Rodzice mają ogromny wpływ na to, jakie w przyszłości będzie ich dziecko. Od właściwej relacji zależy m.in.:

• jakie będzie miało upodobania,
• jak będzie się zachowywać w pracy,
• jaki będzie poziom jego inteligencji,
• czy będzie odnosić sukcesy,
• czy będzie czuło się wyjątkowo,
• jak będzie budować bliskie relacje,
• jak będzie odnajdywać się w społeczeństwie.

Specyficzna więź, która powstaje w relacji z rodzicami (lub rodzicem) jest jednym z bardzo ważnych czynników warunkujących rozwój dziecka. Dotyczy ona szczególnie rozwoju emocjonalnego, społecznego i poznawczego. Każdy ma swoje potrzeby. Różnica jest taka, że niemowlak nie jest w stanie zaspokoić ich sam. Kluczową rolę odgrywają tutaj jego opiekunowie. Jeżeli poświęcają dziecku odpowiednio dużo uwagi, reagują na jego komunikaty (również niewerbalne), wykazują się empatią i zaangażowaniem, to dziecko może w przyszłości cechować się dużą świadomością swojej osoby i pewnością siebie. Dziecko, które ma bezpieczną więź ze swoim rodzicem, potrafi budować właściwe relacje z innymi ludźmi oraz nauczy się odpowiednio wyrażać swoje emocje. Pozwoli mu to na ciągłe rozwijanie się, pracowanie nad sobą i racjonalne dążenie do poczucia szczęścia.

Uważność to podstawa!

Dziecko potrzebuje odpowiedniej stymulacji, aktywności i obcowania z rodzicem. Zatem budowanie właściwej relacji z dzieckiem można rozpocząć, ogólnie rzecz biorąc, od darowania dziecku odpowiedniej dawki uwagi. Okazywanie mu zainteresowania kształtuje jego poczucie bezpieczeństwa i pewności siebie. W dzisiejszych czasach zabiegani, zapracowani i pełni obowiązków rodzice nie mają czasu na poświecenie dziecku 100% swojej uwagi. A dziecko musi mieć kontakt z rodzicami. Są oni dla niego „całym światem”. Stanowią źródło zaspokajana potrzeb, oznakę bezpieczeństwa i model zachowań społecznych. Częstym widokiem są spacery z wózkiem w jednej ręce i smartfonem w drugiej. Niestety, dziecko zdecydowanie wyczuwa, gdy opiekunowie nie darzą go zainteresowaniem i uwagą. Już w 4. miesiącu życia jest w stanie okazać niezadowolenie z powodu braku uwagi.

Nieocenionym plusem zajęć na pływalni z dzieckiem są warunki do uważności na dziecko. Podczas zajęć nie ma możliwości korzystania z telefonu czy laptopa. Siłą rzeczy, rodzic poświęca cały ten czas (ok. 30-45 min.) swojemu maluchowi. Jeżeli niemowlę będzie miało okazję obserwować takie poświęcenie uwagi, naturalne będzie dla niego obdarzać innych takim samym zainteresowaniem. Ułatwi to w przyszłości nawiązywanie kontaktów społecznych i trwałych relacji.

Bycie dostępnym

Jak już wspominano – rodzice są źródłem zaspokajania potrzeb dziecka. Dzięki odpowiedniej reakcji na potrzeby, dziecko buduje zaufanie do rodziców, czuje się komfortowo i może poznawać otoczenie. Dlatego warto być rodzicem „dostępnym” dla dziecka oraz reagować na jego sygnały. Maluch, który nie otrzymuje uwagi i wsparcia od rodziców, boi się poznawać otoczenie i unika wchodzenia w nowe sytuacje, co zaburza prawidłowe dziecięce zachowania służące rozwojowi dziecka, takich jak zabawa i interakcje w grupie.

Zajęcia na basenie to ciekawy dodatek do standardowych codziennych aktywności. Oprócz odpowiedniej dawki ruchu i stymulacji związanej ze środowiskiem wodnym i udziałem innych dzieci, zajęcia dają możliwość na rozwijanie autentycznego kontaktu z rodzicem. Nawet po ciężkim dniu pracy, ważne jest poświęcenie mu czasu. Warto wykrzesać wtedy z siebie siły na zabawę, pieszczoty i przytulanie. Regularne, wcześniej zaplanowane zajęcia grupowe będą dobrą motywacją do wygospodarowania tego czasu.

Tu i teraz

Rodzicielstwo to wspaniała rola w życiu człowieka. Niesamowite jest to, jaki wpływ można mieć na życie małej istoty. Warto być uważnym na swoje dziecko i każdego dnia reagować na jego potrzeby. Wtedy będzie mogło wzmacniać się w poczuciu własnej wartości i uczyć się właściwie budować swoje przyszłe relacje.

---

Autor: Aleksandra Marek-Hipner - edukator zdrowotny, specjalista ds. promocji zdrowia

Literatura:

1. „Wczesne interakcje z rodzicami wpływają na rozwój niemowląt”, [w:] Medycyna Praktyczna, źródło internetowe: https://www.mp.pl/poz/psychiatria/aktualnosci/167654,wczesne-interakcje-z-rodzicami-wplywaja-na-rozwoj-niemowlat (data wykorzystania: 22.11.2020).
2. M. Boćko-Mysiorska, „5 fundamentów dobrej relacji z dzieckiem”, [w:] Natuli. Dzieci są ważne, źródło internetowe: https://dziecisawazne.pl/5-fundamentow-bliskiej-relacji-z-dzieckiem/ (data wykorzystania: 22.11.2020).
3. M. Czuba-Pietrzyk, dr I. Sikorska „Rozwój emocjonalny i społeczny małego dziecka. Budowanie relacji matka-dziecko”, [w:] Medycyna Praktyczna, źródło internetowe: https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/prawidlowyrozwoj/rozwojspoleczny/69703,rozwoj-emocjonalny-i-spoleczny-malego-dziecka-budowanie-relacji-matka-dziecko (data wykorzystania: 22.11.2020).

Zajęcia z pływania a rozwój psychoruchowy dziecka w okresie wczesnego dzieciństwa (cz. 1/2)

Każdy rodzic chce zadbać o prawidłowy rozwój swojego dziecka, ponieważ od tego zależy, jak będzie radziło sobie w przyszłości. Rozwój ten można kształtować poprzez wiele czynników. Znaczenie mają tutaj: uwaga i uczucia, jakimi dziecko jest obdarzane; środowisko, w jakim przebywa; oraz aktywności, które podejmuje dzięki swoim opiekunom.

W celu zadbania o prawidłowy rozwój niemowlęcia, niezbędna jest właściwa dieta, badania profilaktyczne (w tym szczepienia) oraz przestrzeganie zasad higieny i pielęgnacji dziecka. Do tej ostatniej grupy zalicza się odpowiednia jakość i długość snu oraz aktywność fizyczna. Jedną z regularnych czynności, które może wykonywać niemowlę (od 3-4 miesiąca życia), i która dobrze wspiera rozwój psychoruchowy dziecka, jest „pływanie”. Właściwie jest to gimnastyka dziecka w wodzie. Na początku obejmuje ona oswajanie się ze środowiskiem wodnym i zabawy stymulujące wszystkie zmysły. Zajęcia na pływalni mają wiele zalet w kontekście rozwoju układu mięśniowo-szkieletowego dziecka i jego funkcji poznawczych. Dodatkowo niemowlę jest w bliskim kontakcie z rodzicem, dzięki któremu rozwija się również emocjonalnie.

W tej części artykułu poruszone zostaną aspekty dotyczące rozwoju ruchowego dziecka. Kolejna dotyczyć będzie rozwoju psychicznego. Warto jednak pamiętać o zależności ciało-umysł i łączyć oba te aspekty, stosując holistyczne podejście do zdrowia człowieka.

Potrzeba ruchu u dziecka

W okresie wczesnego dzieciństwa (0-6 lat) występuje wielka ruchliwość dziecka. Potrzeba spontanicznej aktywności jest naturalna i spowodowana jego dynamicznym rozwojem. Aby ją zaspokoić, należy stworzyć odpowiednie warunki do aktywności ruchowej, a mianowicie:

• czas,
• przestrzeń,
• zabawki,
• sprzęt,
• ciekawe zajęcia wzbudzające zainteresowanie.

Wraz z wiekiem spada naturalna potrzeba ruchu u dzieci. Warto je motywować i wspierać od samego początku, aby z chęcią kontynuowały aktywność fizyczną i zachowania prozdrowotne w przyszłości. Dzieci dużo czasu spędzają w pozycji leżącej lub siedzącej. Przebywają w nosidłach, wózkach, fotelikach samochodowych, bujaczkach czy krzesełkach do karmienia. Jedną z form urozmaicenia codziennej aktywności ruchowej mogą być zajęcia na basenie, które oprócz pokazywania prawidłowego modelu aktywności fizycznej mają szereg innych zalet.

Rozwój fizyczny dziecka

Pierwsze lata życia człowieka charakteryzuje bardzo dynamiczny rozwój, zarówno fizyczny, jak i psychiczny. Nabywa się wtedy m.in. nowe umiejętności ruchowe i koordynacyjne. Na początku niemowlę wykazuje brak koordynacji ruchowej, która z czasem przekształca się w ruchy celowane. Warto poświęcać czas dziecku na naukę chwytania i manipulowania przedmiotami. Dzięki takim praktykom będzie ono ćwiczyć nie tylko umiejętności chwytne, ale również koordynację wzrokowo-ruchową i koncentrację. Można to robić poprzez podawanie i przekładanie przedmiotów (zabawek) przez dziecko. Tego typu aktywności są standardowym elementem zajęć w wodzie dla niemowląt.

Rozwój ruchowy dziecka zależny jest od prawidłowej budowy ciała, układu ruchu oraz funkcjonowania układu nerwowego. Gimnastyka w wodzie pozytywnie wpływa na całe ciało. Odpowiednio angażuje ona do pracy mięśnie, więzadła i stawy. Dzięki czemu prawidłowo rozwija się układ mięśniowo-szkieletowy dziecka. Zajęcia w wodzie mają również aspekt profilaktyczny. Podczas zajęć na basenie wykwalifikowany instruktor zauważy ewentualne nieprawidłowości w tym zakresie. Dzięki szybkiej identyfikacji można wprowadzić skuteczne działania naprawcze.

Kolejnym aspektem jest korzystny wpływ na układ równowagi. Różnego rodzaju ćwiczenia w wodzie oraz praca z delikatnym wypieraniem wody budują świadomość ciała i stymulują rozwój zmysłu równowagi. Dodatkowo dotyk (wody, rodzica, zabawek), delikatny szum wody i obecność innych dzieci stymuluje układ nerwowy niemowlęcia.

Kontakt z wodą ma również działanie relaksujące (dla dziecka i rodzica). Delikatny nacisk wody, jej wypieranie oraz pozycje na plecach powodują rozluźnienie napięć mięśniowych w ciele.

Ciśnienie wody powoduje, że dziecko w basenie zaczyna głębiej oddychać. Dzięki temu wyrabia prawidłowy wzorzec oddechu. Płytki oddech ciężej jest korygować w wieku dorosłym. W dłuższym okresie może on powodować niewłaściwe dotlenienie mózgu, bóle głowy, napięcia mięśniowe czy niepokój.

W następnej części artykułu zostaną przedstawione dodatkowe korzyści z zajęć pływania, które pozytywnie wpływają na rozwój dziecka. Zapraszam do kolejnej lektury.

---

Autor: mgr Aleksandra Marek-Hipner (edukator zdrowotny, specjalista ds. promocji zdrowia)

Literatura:

1. „Dziecko ma się zmęczyć” – wywiad M. Selimi-Sokołowskiej z dr P. Metelską, [w:] Medycyna Praktyczna, źródło internetowe: https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/wywiady/248301,dziecko-ma-sie-zmeczyc?fbclid=IwAR1yYwqm1_1FP82TSMGCAwPETE2b3OFKVC3sd4cGGAHrIT78Z3r7SoiIryI  (data wykorzystania: 19.10.2020).
2. dr hab. med. E. Kuchar, „Prewencja poważnych urazów u dzieci i młodzieży w okresie letnim”, [w:] Medycyna Praktyczna, źródło internetowe: https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/pierwszapomoc/147421,prewencja-powaznych-urazow-u-dzieci-i-mlodziezy-w-okresie-letnim.
3. prof. dr hab. med. B. Woynarowska, „Aktywność fizyczna w dzieciństwie i młodości”, [w:] Medycyna Praktyczna, źródło internetowe: https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/prawidlowyrozwoj/rozwojfizyczny/73905,aktywnosc-fizyczna-w-dziecinstwie-i-mlodosci.
4. I. Turant, M. Dąbrowska, J. Haj-Gębala, „ABC Małego Pływaka”, [w:] Polskie Stowarzyszenie Pływania Niemowląt, źródło internetowe: http://www.pspn.org/abc-malego-plywaka (data wykorzystania: 18.10.2020).

wPłyń na zdrowie!

Witajcie na naszym blogu!

Specjalnie z myślą o Was startujemy z naszą kampanią pod hasłem: wPłyń na zdrowie!

Czego możecie się spodziewać? Dzięki współpracy z edukatorem zdrowotnym i specjalistą ds. promocji zdrowia, możemy dzielić się z Wami dawką niezbędnej wiedzy o zdrowiu, rozwoju, czy sporcie.

Zapoczątkowaliśmy serię artykułów, aby w przystępny sposób opowiadać o tym, co najważniejsze - o zdrowiu.

Zaglądajcie do nas koniecznie!